کد مطلب:38862 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:16

گنجینه پرسمان » اهل بيت

آيا حضرت علي در هنگامي كه اذان ميداد جمله اشهد انّ عليّا وليّ الله را بيان ميكردند؟

همانگونه كه اشاره كرديد، به اعتقاد شيعه ذكر اشهد انّ عليّا وليّ الله جزئي از اذان نيست; لكن به دلايلي كه اشاره خواهيم كرد، شيعه افزودن آن را به اذان نه تنها بدعت و مخالف كتاب و سنت نميداند، بلكه بر افزودن آن نيز اصرار دارد.(ر.ك: بحارالانوار، ج 81، ص 111، چاپ سوم، مصححه، داراحيأالتراث العربي، بيروت.)

اگر به تاريخ مراجعه كنيم، درمييابيم كه به طور كلي، سه ديدگاه متفاوت در برخورد با اميرمؤمنان عليوجود داشته است: 1. عدهاي از روي حسادت، آن حضرت را دشمن داشته و ايشان را مدتها، حتي بر روي منابر لعن ميكردند.(ر.ك: معالم المدرستين، علامه عسكري، ج 1، ص 370، مؤسسه البعثه.)2. گروهي در دوستي و اظهار محبت نسبت به آن حضرت آنقدر افراط و غلوّ كردند كه العياذ باللّه او را خدا ميدانستند و ميگفتند: مقام او از پيامبر6 هم بالاتر است.(فصل في الملل و الاهوأ و النحل، ابنحزم اندلسي، حاشيه شهرستاني، ج 1، ص 204، نشر مكتبة المثني بغداد.)3. دسته سوم حد اعتدال را پيش گرفته و با وجود بيان و اثبات كرامات زيادي براي آن حضرت، معتقدند ايشان نه خدا بوده و نه پيامبر خدا; بلكه تنها وليّ خدا و امام و پيشواي معصوم شيعيان است; بر اين اساس، شيخ صدوق; ميفرمايد: اصرار ما بر افزودن اشهد انّ عليّا وليّ اللّه به اين جهت است كه موضعگيري ما به عنوان شعار شيعة واقعي، در برابر كسانيكه ادعاي دوستي نسبت به آن حضرت را دارند، كاملاً روشن شود و بدانند كه ما علي را فقط ولي خدا ميدانيم. يكي از مهمترين وجوه بيان اين ذكر همين نكته است. (بحارالانوار، همان) وجه ديگر اين است كه شيعه افزودن اين ذكر را به قصد رجا و اميد به مطلوبيت اين كار، انجام ميدهد، و اين مشكلي در اذان نمازگزار ايجاد نميكند; چرا كه مثل صلوات بر پيامبر است.(ر.ك: جواهرالكلام، نجفي، ج 9، كتاب الصلوة في فصول الاذان، ص 89 و 90، داراحيأ التراث العربي، بيروت.)يعني همانگونه كه وقتي در اذان يا در نماز يا هر جاي ديگر، نام پيامبر اكرم را ميشنويم، صلوات ميفرستيم و آنرا جزئي از اذان و نماز نميدانيم و اين كار به نحو عمومي مستحب است، افزودن ذكر اشهد انّ عليّا وليّ الله نيز چنين است.(جواهر، همان.)علامه سيدبحرالعلوم در همين باب ميفرمايد:

و اكمل الشهادتين باللتي#قد اكمل الدين بها في الملة

فانها مثل الصلوة خارجة#عن الخصوص بالعموم و الجهة;

يعني شهادتين را با جملهاي كامل كن كه دين با آن كامل ميشود. (مسألة ولايت) اين ذكر مثل صلوات است كه به نحو عمومي در هرجا مستحب است.(بحارالانوار، همان، ص 112.)

از ديگر مستندات شيعه براي افزودن اين ذكر اين است كه شهادت به ولي خدا بودن اميرمؤمنان از شعاير شيعه است كه در آيات و روايات متعددي به اثبات رسيده و همانگونه كه اشاره كرديد، آيه 55 مائده بر اين امر دلالت دارد; همينطور روايتي كه از امام صادقنقل شده كه فرمودند: هرگاه يكي از شما: لا اله الاّ الله محمد رسول الله گفت، به دنبال آن علي اميرالمؤمنين يا وليّ الله را بيفزايد.(ر.ك: الاحتجاج، علامه طبرسي، ج 1، ص 231، منشورات دارالنعمان للطباعة و النشر نجف اشرف.)بنابراين افزودن شهادت سوم (اشهد انّ عليّا وليّ الله) در اذان بدعت نخواهد بود; بلكه به نحو عام مستند به آيات و روايات است.